حسابداری اموال و دارایی ثابت شامل موارد زیر است:
- ثبت دارایی
- استهلاک دارایی
- طول عمر مفید دارایی
حسابداری اموال و دارایی ثابت به منظور ثبت، پیگیری و مدیریت اموال یا محاسبه میزان استهلاک دارایی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخه از حسابداری بسیار کاربردی و ضروری است و همچنین سود و هزینه کسب‌وکارها را کنترل می‌نماید.
حسابداری اموال و دارایی ثابت چیست؟
اموال و دارایی ثابت معنای بسیار گسترده‌ای دارد. این نه تنها شامل اندوخته مالی و سایر چیزهای باارزش ملموس می‌شود، بلکه موارد نامشهود را نیز دربر می‌گیرد. اموال مشهود و نامشهود می‌تواند هر چیزی باشد که منبع درآمد یا ثروت به حساب می‌آید. حسابداری اموال و دارایی ثابت به معنای حساب‌‌ها، کلیه مبالغ و سرمایه‌‌گذاری‌‌هایی است که هرازگاهی در هر حسابی نگهداری میشوند (خواه در قالب حسابهای سپرده، دارایی فیزیکی، اوراق بهادار دفتری، اوراق بهادار تأیید نشده باشد، خواه موارد دیگر) و تمام درآمدهای حاصل از موارد یادشده.
انواع اموال در حسابداری چیست؟
اموال را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اموال منقول و اموال غیرمنقول.
حسابداری اموال منقول
اموال منقول، همان‌طور که از نامش پیداست، در معنای عام به معنای کالا یا اشیایی است که می‌توان از مکانی به مکان دیگر منتقل کرد. مثلاً زیورآلات، میز و ... شخصی و منقول هستند. اموال شخصی از هر نوعی که قابل جابه‌جایی باشد، تحت اموال منقول قرار می‌گیرند و در حسابداری اموال منقول ثبت می‌گردند.
حسابداری اموال غیرمنقول
مهم‌ترین ویژگی اموال غیرمنقول، عدم امکان جابه‌جایی آنها است؛ برای مثال، املاک با مالکیت خاص. به عبارت دیگر، اموال غیرمنقول همان املاک و مستغلات است که برای مدیریت بهتر آن از نرم افزار املاک و مستغلات، که به طور اختصاصی روی این موضوع متمرکز است، استفاده می‌گردد.
دارایی چیست؟
در علم حسابداری، دارایی (Asset) کلیه اموال و حقوقی است که دارای ارزش پولی هستند. در تعریف IFRS دارایی به عنوان «منابعی که توسط شرکت در نتیجه رویدادهای گذشته کنترل می‌شود و انتظار می‌رود که منافع اقتصادی آتی از آن به سوی شرکت سرازیر شود» تعریف شده است.
به عبارت دیگر، دارایی تقریباً شامل هر چیزی می‌شود که تحت مالکیت و کنترل یک شرکت است، دارای ارزش پولی است و منافع آتی به همراه خواهد داشت. اقلام دارایی می‌توانند فیزیکی (مانند ماشین‌آلات) یا ناملموس (مانند مالکیت معنوی) باشند. علاوه بر کاربرد عمده در حسابداری اموال، میزان دارایی‌ها در ترازنامه حسابداری شرکت، یکی از صورتهای مالی کلیدی آن، گزارش می‌شود.
دارایی‌ها بر اساس سرعت تبدیل به پول نقد، مشهود یا نامشهود بودن و نحوه استفاده یک کسب‌وکار از آنها طبقه‌بندی میشوند. دارایی‌ها جزء کلیدی ارزش خالص یک شرکت و عامل مهمی در سلامت مالی کلی کسب‌وکار هستند.
دارایی ثابت چیست ؟
دارایی ثابت (Fixed asset)، مثل تجهیزات و ماشین‌آلات، به راحتی قابل تبدیل به وجه نقد نیست. به طور معمول، دارایی‌های مشهود به عنوان دارایی ثابت شناخته میشوند. دارایی‌های ثابت، که به عنوان دارایی‌های سرمایه‌ای نیز شناخته میشوند، در ترازنامه با عبارت Property, Plant and Equipment نشان داده میشوند. در میان رایج‌ترین نمونه‌های دارایی‌های ثابت می‌توان املاک و مستغلات، علائم تجاری، ثبت اختراع، ماشین‌آلات، وسیله نقلیه تحویل، سهام، تجهیزات عملیاتی و غیره را نام برد.
انواع دارایی‌های ثابت
- دارایی مشهود: در حسابداری اموال منظور از دارایی مشهود، دارایی است که وجود فیزیکی دارد. نمونه دارایی‌های مشهود عبارتند از زمین، ساختمان و ماشین‌آلات.
- دارایی نامشهود: دارایی نامشهود دارایی است که وجود فیزیکی ندارد. شناسایی برند، مالکیت معنوی، سرقفلی، حق نشر و چاپ، علائم تجاری و حق ثبت اختراع، همگی نمونه‌های دارایی‌های نامشهود هستند.
حسابداری اموال و دارایی ثابت چه تفاوتی با هم دارند؟
تفاوت حسابداری اموال و دارایی ثابت در ماهیت این دو نوع دارایی نهفته است. در ثبت دارایی ثابت، حداقل سه مرحله از پنج مرحله زیر انجام می‌گردد:
- تملک: دارایی ثابت جدید در دفاتر ثبت می‌شود.
- استهلاک: ارزش دارایی به صورت دوره‌ای کاهش می‌یابد، که با استفاده از یک روش خاص محاسبه می‌گردد.
- تجدید ارزیابی: ارزیابی برای ثبت ارزش فعلی بازار منصفانه.
- نقص: دارایی به عنوان نوشتن یادداشت شناخته می‌شود، این به عنوان کاهش ثبت‌شده در ارزش به دلیل رویدادها یا شرایط عمل می‌کند.
- دفع: فروش، اسقاط یا شکل دیگری از دفع یک دارایی در پایان عمر مفید آن.
ممیزی‌ها نیز در بررسی‌های دقیق سوابق حسابداری شرکت شما پس از بسته‌شدن دفاتر سال مالی گنجانده شده است. چه داخلی و چه خارجی، اینجاست که ممکن است متوجه تناقضات یا تفاوت‌هایی بین یادداشت‌های خود و وضعیت واقعی دارایی‌های خود شوید.
وظایف حسابدار اموال
حسابداران در بخش حسابداری اموال دارای طیف گسترده‌ای از مسئولیت‌ها هستند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تجزیه و تحلیل صورتهای مالی، شناسایی روندهای درآمد و هزینه و ارائه توصیه‌هایی برای بهبود عملکرد.
- تهیه گزارش‌های مالی مانند بودجه و پیشبینی‌ها به منظور کمک به مدیریت در تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد برنامه‌های آتی.
- تهیه اظهارنامه مالیاتی برای افراد یا مشاغلی که دارای ملک از جمله املاک اجاره‌ای هستند.
- محاسبه استهلاک دارایی‌ها با استفاده از روش خط مستقیم، روش مانده نزولی یا روشهای دیگر برای تعیین میزان درآمد مشمول مالیات شرکت.
- توسعه مدل‌هایی برای محاسبه ارزش‌های تخمینی دارایی‌ها مانند موجودی‌ها، تجهیزات، دارایی‌های مستغلات و غیره.
- محاسبه بدهی‌های مالیات بر عایدی سرمایه و تسلیم اظهارنامه مالیاتی با خدمات درآمد داخلی (IRS) یا سایر سازمان‌های مالیاتی ایالتی.
- بررسی پیشنهادات خرید برای تعیین اینکه آیا آنها الزامات فروشنده را برآورده می‌کنند یا خیر.
- مدیریت فرآیندهای حسابداری مانند حقوق و دستمزد، حسابهای قابل دریافت و پرداخت، صورت‌حساب و حسابهای قابل پرداخت.
- ایجاد بودجه و نگهداری سوابق هزینهها، دارایی‌ها، بدهی‌ها و سایر اطلاعات مالی برای پیگیری عملکرد یک شرکت.
حسابداری اموال دولتی
از مهم‌ترین وظایف مدیران مالی دولتی یا ذیحسابان، ثبت و کنترل اموال می‌باشد. در حسابداری اموال دولتی به فعالیت‌های زیر پرداخته می‌شود:
- استفاده از فرم‌ها و دستورالعمل‌های طراحی‌شده اختصاصی هر سازمان،
- بکارگیری دستورالعمل‌های ابلاغ‌شده از وزارت اقتصاد،
- استخراج گزارش‌های مربوطه.
کاربرد و اهمیت حسابداری اموال و دارایی ثابت
درک و ارزش‌گذاری صحیح دارایی‌ها جزء لاینفک حسابداری دقیق، برنامه‌ریزی تجاری و گزارشگیری مالی است. در مورد شرکت‌های سهامی عام، حسابداری دقیق دارایی‌های اجاره‌ای طبق قانون الزامی است. طبقه‌بندی و ارزش‌گذاری دارایی‌ها برای درک جریان نقدی و سرمایه در گردش شرکت بسیار مهم است. حسابداران باید با استفاده از دانش حسابداری اموال، دارایی‌ها را برای اهدافی مانند تأمین اعتبار و اخذ بیمه به درستی طبقه‌بندی کنند. آنها همچنین باید دارایی‌ها را به درستی ارزش‌گذاری کنند تا بتوانند استهلاک را برای اهداف مالیاتی محاسبه کنند و شرکت را قادر سازند تا در صورت لزوم درباره فروش آنها تصمیم‌گیری کند. تمایز دارایی‌های عملیاتی از دارایی‌های غیرعملیاتی نیز به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ببینند هر نوع دارایی چگونه درآمد کلی را به همراه دارد.
روش ثبت حسابداری اموال و دارایی ثابت
حسابداری اموال و دارایی‌های ثابت می‌تواند به شرح زیر باشد:
- ثبت دارایی: این اولین نوع ثبت حسابداری برای خرید دارایی است. در صورتی که دارایی با اعتبار خریداری شده باشد، ورودی به حساب قابل پرداخت و بدهی به حساب دارایی ثابت مربوطه خواهد بود.
- استهلاک: دارایی‌های ثابت با گذشت زمان در حسابداری دچار استهلاک میشوند. روشهای مختلفی برای تعیین استهلاک استفاده می‌شود که محبوب‌ترین آنها عبارت است از روش خط مستقیم.
- طول عمر مفید: دارایی بر اساس عمر مفید آن در سازمان عمل خواهد کرد و بعد از آن باید اسقاط یا فروخته شود. با بستانکار کردن حساب استهلاک انباشته کلیه هزینه‌های استهلاک و بستانکار شدن حساب دارایی ثابت مربوطه انجام می‌شود.
استهلاک اموال و دارایی
اصطلاح استهلاک به روش حسابداری اطلاق می‌شود که برای تخصیص بهای تمام‌شده یک دارایی مشهود یا فیزیکی در طول عمر مفید آن استفاده می‌شود. در حسابداری اموال مبحث استهلاک نشان میدهد که چه مقدار از ارزش دارایی استفاده شده است. این به شرکت‌‌ها اجازه میدهد تا از دارایی‌‌هایی که در اختیار دارند، با پرداخت برای آنها در یک دوره زمانی معین، درآمد کسب کنند.
روشهای محاسبه استهلاک در حسابداری اموال و دارایی ثابت
انواع مختلف هزینه استهلاک و فرمول‌های مختلفی برای تعیین ارزش دفتری یک دارایی وجود دارد. رایج‌ترین روشهای استهلاک عبارتند از:
- خط مستقیم: در این روش بهای تمام‌شده دارایی به کل عمر مفید آن تقسیم می‌گردد و در ثبت ارزش دفتری از مبلغ بهای تمام‌شده آن کم می‌شود.
- روش کارکرد: در محاسبه استهلاک به روش کارکرد به مقدار استفاده‌‌ای که از اموال شده است، توجه می‌کنیم و مدت زمان استفاده از آن را در نظر نمی‌گیریم. یعنی آن دسته از اموالی که استفاده بیشتری داشته باشند، استهلاک بیشتری هم خواهند داشت.
- روش نزولی: در سالهای اول تهیه اموال استهلاک بیشتری را ثبت می‌کنیم. این مقدار در سالهای بعدی کاهش می یابد.
روشهای قیمت‌گذاری در حسابداری اموال و داریی ثابت
شاید مهم‌ترین هدف حسابداری اموال، ارزیابی دقیق هزینهها و فروش باشد. ارزیابی اموال به شرکت اجازه میدهد تا برای اقلامی که در موجودی خود دارد ارزش پولی ارائه کند. این اطلاعات به یک شرکت اجازه میدهد تا هزینهها و درآمدهای صورتهای مالی خود را به درستی ارزیابی کند و بتواند تصمیمات تجاری درستی بگیرد.
روشهای قیمت‌گذاری در حسابداری اموال، روش‌‌هایی هستند که شرکت‌‌ها برای اقلامی که در موجودی خود دارند، ارزش پولی قائل میشوند. روشهای مختلف ارزیابی موجودی عبارتند از:
- LIFO
- FIFO
- میانگین
- شناسایی ویژه
نرم افزار حسابداری اموال و دارایی ثابت
مدیریت کامل اطلاعات مربوط به حسابداری اموال قطعاً نیاز به نرم افزار تخصصی این حوزه دارد. این نیاز و ضرورت به اهمیت اموال و اطلاعات مربوط به آنها برمی‌گردد. کسب‌وکارها نیاز به ردیابی دارایی‌ها، ثبت اطلاعات و محاسبه استهلاک را با نرم افزار حسابداری اموال و دارایی ثابت مرتفع می‌نمایند.
ویژگی‌های نرم افزار حسابداری اموال و دارایی ثابت
نرم افزار حسابداری اموال فرآیند ردیابی دارایی‌ها را در مراحل مختلف چرخه عمر دارایی، از اکتساب تا خروج، به صورت خودکار انجام میدهد. با نرم افزار مدیریت اموال مناسب، کسب‌وکار می‌تواند با حفظ دارایی‌های موجود خود، کارایی و قدرت مالی خود را بهبود بخشد و در عین حال از خرید و ارتقاء تجهیزات غیرضروری خودداری کند.
نرم افزار حسابداری اموال مناسب با ارائه ویژگی‌های اصلی زیر، مدیریت دارایی‌ها را به فرایندی هوشمند، خودکار و دقیق تبدیل می‌کند:
- اطلاعات مربوط به دارایی‌ها، از جمله تاریخ خرید، اطلاعات بیمه، وضعیت و گزارش‌های نگهداری را ردیابی می‌کند.
- چرخه عمر دارایی‌های شما را با محاسبه ارزش حال و آینده آنها و پیگیری عملکرد آنها حفظ می‌کند.
- به دارایی‌ها بارکد اختصاص میدهد و آنها را اسکن می‌کند.
- ردیابی موجودی‌ها را ردیابی می‌کند تا مطمئن شوید که هرگز از انبار خارج نمی‌شوند و فرآیند تولید به خوبی انجام می‌گردد.
- با تهیه گزارش در تصمیم‌گیری بهتر به شما کمک می‌کند.
- وظایف مدیریت دارایی را آسان می‌کند و وقت قابل توجهی را برای شما صرفه‌جویی می‌کند.
نرم افزار حسابداری اموال و دارایی ثابت محاسبان و مزایای آن
نرم افزار اموال و دارایی ثابت محاسبان از امکانات ویژه‌ای برخوردار است، به طوری که با استفاده از این نرم افزار می‌توانید ضمن حفظ و نگهداری سوابق اموال از صرف وقت و هزینه زیاد برای ثبت سوابق مالی و انعکاس آنها در صورتهای مالی و بودجه جلوگیری نمایید. می‌توان گفت که این مورد در حسابداری اموال بسیار کلیدی می‌باشد. پیاده‌سازی فرآیندهای اموال دولتی و غیردولتی از جمله ثبت مجوزها، مدیریت گردش بر روی اموال، اختصاص یک یا چند جمع دار به یک یا چند مرکز اموال جهت مدیریت عملیات و ... از اهداف اصلی تولید نرم افزار حسابداری اموال و دارایی‌های ثابت محاسبان است.
امکانات نرم افزار حسابداری اموال و دارایی ثابت محاسبان
- امکان تعریف گروه‌بندی و دسته‌بندی‌های اموال و مرتبط با کدینگ انبار
- امکان تعیین روش و نرخ محاسبه استهلاک
- ثبت اطلاعات شناسنامه‌ای اموال به تفکیک گروه‌های استاندارد اموال
- کنترل روند گردش اموال در طول تاریخ شامل چرخه خرید، بهره‌برداری، تحویل، تعمیرات، حوادث و ...
- ثبت و تعیین محل استقرار، مرکز هزینه، فرد تحویل‌گیرنده و سایر خصوصیات تحویل کالا
- امکان ثبت، تعدیل، تجدیدنظر و تجدید ارزیابی اموال و کنترل همزمان روند
- ثبت و مدیریت اطلاعات فروش و اهدای اموال، خروج موقت و خروج دائم
- ثبت و مدیریت اطلاعات تعمیرات و حوادث کالا و آرشیو نمودن ریزتغییرات در کاهش یا افزایش بهای کالا
- نمایش درختواره استقرار کالا در محل‌های فیزیکی سازمان به صورت لحظه‌ای و با اطلاعات کامل
- پیشبینی بیمه اموال، بازرسی اموال، نقل و انتقالات اموال، تغییر وضعیت اموال و ...
- صدور اتوماتیک سند حسابداری (تفکیکی یا ترکیبی) متناسب با دسته‌بندی‌های مورد نظر
- قابلیت شبیه‌سازی اطلاعات جهت جلوگیری از کارهای تکراری، چاپ پلاک اموال و ...
- دریافت گزارشات دارائی‌های ثابت در سطوح ریز، صورت خلاصه استهلاک، دارائی‌های نزد کارکنان، دفتر اموال و ...
- امکان ارائه گزارش خلاصه پرونده اموال شامل کلیات ویژگی‌های اموال، وقایع رخ‌داده بر اموال
- امکان تعیین اموال اسقاطی و فروش جمعی این اموال و تهیه گزارشات لازم
- ثبت کلیه وقایع کاربری و تعیین سطوح دسترسی عملیاتی و اطلاعاتی کاربران جهت حفظ امنیت اطلاعات
- دریافت کارت اموال در فرمت استاندارد برای هر کالا با توجه به خصوصیات ذکرشده
- امکان مشاهده اطلاعات سند و یا بازگشت سند حسابداری
- امکان تعریف دامنه‌های اطلاعاتی از قبیل انواع حادثه، انواع تعمیر، انواع بیمه، مکان‌های فیزیکی
شرکت حساب رایان پارس
شرکت حساب رایان پارس به عنوان یک شرکت دانش بنیان و با سابقه درخشان، قریب به دو دهه در تولید و ارائه نرم افزارهای یکپارچه حسابداری، مالی و اداری محاسبان با رویکرد ERP فعالیت دارد. شرکت حساب رایان پارس در ارائه نرم افزار حسابداری و نرم افزار حسابداری اموال، بیش از ۴۰۰۰ مشتری در سراسر کشور دارد.
